پناهجو کیست؟
مطابق ماده (۱) کنوانسیون ۱۹۵۱ پناهجو کسی است که در کشور خود یا مبدأ به‌دلیلِ یکی از دلایل زیر مورد آزارواذیتِ جدّی قرار گرفته است:
1. نژاد
2. مذهب
3. ملیت
4. تعلق به یک گروهِ اجتماعیِ خاص (مانند دگرباشان جنسی و جنسیتی)
5. داشتنِ عقایدِ سیاسیِ اقلیتی
در خارج از کشور محل سکونت عادی خود بسر می برد و نمی تواند یا به علت ترس مذکور نمی خواهد خود را تحت حمایت کشور خود یا مبدا قرار دهد یا به آن کشور بازگردد…”
تفاوت مهاجرت با پناهندگی:
مهاجرت با پناهندگی تفاوت دارد. مهاجرت با برنامه و برای زندگی بهتر است اما پناهندگی روشی است برای نجات جان و فرار از خشونت و شکنجه. مهاجرت، اغلب از قبل برنامه ریزی شده است ولی پناهندگی اغلب سریع وبدون برنامه از قبل تعیین شده است. مهاجرت می‌تواند از روش‌های تحصیلی، کاری و غیره باشد.
پناهجویان دگرباش:
هر ساله میلیون‌ها نفر به دلیل جنگ، خشونت، شکنجه و نقض حقوق بشر از خانه و کشور خود رانده می‌شوند و به کشورهای دیگری پناه می‌برند تا زندگی جدیدی را به دور از خشونت، ناامنی و شکنجه آغاز کنند.
طبق گزارش کمیساریای عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگان، شمار پناهجویان تا پایان سال میلادی گذشته یعنی سال ۲۰۲۰ به بالای ۸۴ میلیون نفر رسیده است. این در حالی است که تا پایان سال ۲۰۱۹ این تعداد ۷۹ میلیون نفر بود که در سال گذشته علیرغم شیوع کرونا این رقم افزایش چهار درصدی داشته است.
همچنین آمار کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل متحد نشان می‌دهد که در پایان سال ۲۰۱۹ میلادی (زمستان ۱۳۹۸) حدود ۲۱۵ هزار ایرانی و حدود ۳ میلیون افغانستانی، در کشورهای دیگر جهان پناهنده یا پناهجو بوده‌اند. البته این آمار تنها شامل پناهجویانی می‌شود که نام خود را در دفاتر سازمان ملل متحد یا نزد مقامات کشورهای میزبان ثبت کرده‌اند. افرادی که بدون ثبت مشخصات خود در این کشورها بوده‌اند در این آمار نیامده‌اند.
در ایران و افغانستان صحبت درباره اقلیت‌های جنسی و جنسیتی تابو است. اقلیت‌های جنسی و جنسیتی در ایران و افغانستان نه تنها حمایت قانونی ندارند بلکه روابط آنها جرم‌انگاری شده است. این نبود حمایت قانونی و فشار جامعه و خانواده باعث شده است که گروهی از جامعه رنگین‌کمانی مجبور به ترک سرزمین مادری‌شان شوند تا بتوانند در کشوری دیگر زندگی جدیدی را به دور از هرگونه تبعیض و خشونت آغاز کنند. مقصد اصلی بیشتر پناهجویان کوییر ایرانی و افغان، کشور ترکیه است. آنها برای شروع زندگی جدید و آرام به ترکیه مهاجرت می‌کنند. برای همین ما در این مقاله سعی می‌کنیم مراحل پناهندگی در ترکیه را توضیح دهیم و به سوالات شما پاسخ دهیم.
مراحل پناهندگی در ترکیه:
۱- ثبت نام در اداره مهاجرت یکی از شهرهایی که برای پناهندگی در نظر گرفته شده است: استان‌هایی که در نقشه زیر با رنگ سبز نشان داده می‌شود، شهرهایی هستند که پناهجویان می‌توانند درخواست پناهندگی دهند.
از تاریخ ۱۰ سپتامبر ۲۰۱۸ کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل متحد (UNHCR) ثبت نام و ارجاع اتباع خارجی به منظور بهره مندی از حمایت بین المللی و همچنین تعیین وضعیت پناهندگی در کشور ترکیه را متوقف ساخت.
بر اساس قانون اتباع خارجی و حمایت بین المللی، اتباع خارجی که مایل به درخواست حمایت بین المللی (پناهندگی) در ترکیه هستند، می بایست پس از ورود به کشور ترکیه به ادارات مدیریت مهاجرت استان در استان ها و شهرهای این کشور مراجعه نمایند. ادارات مهاجرت استان ها ثبت نام و بررسی درخواست های حمایت بین المللی ارائه شده توسط افراد را برعهده گرفته و انجام خواهد داد. شما باید سریع پس از ورود به ترکیه به اداره مهاجرت مراجعه و درخواست پناهندگی کنید. طبق قانون نحوه ورود شما یعنی قانونی و یا غیر قانونی تاثیری در پروسه پناهندگی شما نخواهد گذاشت.
۲-پیش مصاحبه در اداره مهاجرت:
زمان درخواست پناهندگی از شما سوالاتی پرسیده خواهد شد درباره دلائل فرار از کشورتان و دلیل اینکه چرا نمی‌توانید به کشور خود بازگردید. افسر اداره مهاجرت درخواست شما و ادعا و دلایل فرارتان از کشور را ثبت خواهد کرد و برای‌تان پرونده تشکیل خواهد داد.
۳-دریافت کارت شناسایی پناهندگی ( کیملیک ):
در بعضی از استان‌ها معمولا در همان روز کیملیک یا همان کارت شناسایی را صادر خواهند کرد اما در بیشتر استان‌ها از چندین هفته تا چندین ماه زمان می‌برد تا کارت شناسایی صادر شود. این تصمیم بستگی به تصمیم اداره مهاجرت استانی دارد.
در کارت شناسایی به هر شخص يك شماره شناسايى اتباع خارجي داده خواهد شد (که با ۹۹ شروع می شود). اين شماره ى شناسایی به شما و اعضاى خانواده ى شما اين اجازه را مي دهد كه به مجموعه ای از خدمات و حقوق در تركيه دسترسى داشته باشيد.
لطفا توجه داشته باشید که با توجه به این قانون، شما ملزم به برقرای ارتباط منظم با اداره مهاجرت شهرتان خواهید بود و این ارتباط به صورت معرفی خود به این اداره و به جا آوردن امضا در فواصل منظم انجام خواهد شد (وظیفه امضا). شما از زمان برنامه ریزی شده برای وظیفه امضا خود مطلع خواهید شد. فواصل امضا در هر شهر متفاوت است و ممکن است هفته‌ای یک بار یا ماهی یک بار باشد.
وظیفه به جا آوردن امضا بسیار مهم است. مگر اینکه دلیل معتبری ارائه کرده باشید که چرا قادر به انجام وظیفه امضاى خود نیستید. سه مرتبه متوالی اگر امضا نزنید ممکن است پرونده شما بسته شود و اداره مهاجرت تصمیم به اخراج شما از ترکیه بگیرد.
اداره مهاجرت شهرتان می تواند به صورت ضمنی از درخواست شما برای حمایت بین المللی صرف نظر کرده و مطابق با این موضوع تصمیم بگیرد که پرونده شما در دادگاه مورد تجدید نظر واقع شود. بنابراین، برای جلوگیری از اخراج شدن از کشور و رسیدگی طولانی مدت به پرونده توسط دادگاه، لطفا وظیفه امضای خود را در زمان برنامه ریزی شده بطور مرتب انجام دهید.
۴- مصاحبه اصلی در اداره مهاجرت ترکیه:
مقامات ترکیه مسئولیت اصلی دریافت و ارزیابی درخواست حمایت بین المللی شما را بر عهده دارند. در زمان مصاحبه اصلی در اداره مهاجرت استان، از شما خواسته می شود که اطلاعات و دلایل مربوط به ترک از کشور مبدأ و یا محل اقامت دائم سابق خود را ارائه داده و از تجربیات پس از خروج و دلایلی که به آن سبب درخواست پناهندگی کرده اید را با جزئیات کامل بیان کنید. مامور اداره مهاجرت سوالات زیادی درباره دلایل فرارتان خواهد پرسید. مصاحبه ممکن است ساعت‌ها طول بکشد.
طبق قانون، معمولا مصاحبه ی حضوری در طی ۳۰ روز پس از ثبت نام انجام خواهد شد. اما این مصاحبه می تواند به زمانی دیرتر نیز موکول شود. نکته مهم این است که در تاریخی که برای مصاحبه با شما در نظر گرفته شده است حضور پیدا کنید. در صورت لزوم، مصاحبه تکمیلی ممکن است انجام شود و دوباره شما را دعوت کنند. اطلاعاتی که شما با اداره مهاجرت در میان می‌گذارید با هیچ شخص ثالثی در میان گذاشته نخواهد شد و محرمانه خواهد بود.
۵- نتیجه مصاحبه اداره مهاجرت ترکیه:
مطابق با قانون، ارزیابی درخواست شما قبل از شش ماه توسط اداره کل مدیریت مهاجرت نتیجه گیری خواهد شد. لطفا توجه داشته باشید که این زمان می تواند طولانی تر باشد. شرایط شخصی شما و شرایط عمومی فعلی در کشور مبدا یا محل سکونت دائم قبلی شما، در ارائه تصمیم گیری در نظر گرفته خواهد شد. اگر شما توسط اداره مهاجرت پذیرفته شوید به شما کارت شناسایی جدیدی می‌دهند و عبارت "Sartli Multeci" درج خواهد شد و به معنای پناهنده مشروط است. شما می‌توانید برای همیشه و تا زمان بازاسکان به یک کشور امن در ترکیه به صورت قانونی اقامت داشته باشید.
ردی در مصاحبه:
اگر درخواست حمایت بین المللی شما توسط اداره کل مدیریت مهاجرت و یا اداره مهاجرت استان رد شده باشد شما می‌توانید به نتیجه منفی که صادر شده است، درخواست استیناف بدهید. درخواست استیناف در طی ۱۰ روز باید به کمیسیون ارزیابی حمایت بین المللی ارسال شود و یا در طی ۳۰ روز پس از اعلان نتیجه، به دادگاه اداری ارجاع شود.اگر درخواست شما جز پرونده‌های غیر قابل قبول در نظر گرفته شده باشد، شما می توانید در طی ۱۵ روز پس از اعلان حکم به دادگاه اداری مراجعه کنید. اگر در مدت زمان تعیین شده هم درخواست تجدید نظر در تصمیم منفی ننمایید، این تصمیم منفی، حکم قطعی و نهایی تلقی خواهد شد و شما باید خاک ترکیه را ترک کنید. شما تا سه بار می‌توانید در دادگاه درخواست استیناف دهید.
۶- اسکان مجدد:
اسکان مجدد یک راه حل است که پناهندگان را قادر می سازد تا از کشوری که درخواست پناهندگی کرده اند به کشوری دیگر انتقال داده شوند و در آنجا از حمایت و کمک برخوردار گردند. کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل همراه با دولت ترکیه و کشورهای پناهنده پذیر راه حلی پایدار برای آسیب پذیرترین پناهندگان که در معرض خطر در کشور پناهجو پذیر هستند پیدا می کنند.
اسکان مجدد به عنوان یک حق قلمداد نمی شود. همچنین اسکان مجدد روندی نیست که بر اساس درخواست شخص انجام پذیر باشد.هر ساله ظرفیت کمی برای اسکان مجدد در اختیار کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل قرار می گیرد، و تنها تعداد کمی از پناهندگان واجد شرایط معیارهای سختگیرانه برای ارسال پرونده هایشان به کشورهای پناهنده پذیر می باشند. کمتر از ۱ درصد از پناهندگان سراسر دنیا اسکان مجدد می شوند.
اعطای وضعیت پناهندگی به شخص بدین معنی نیست که شخص پناهنده قطعا اسکان مجدد خواهد شد.
کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل با اداره کل مهاجرت ترکیه که پناهندگانی که در معرض بیشترین آسیب پذیری هستند را شناسایی می کند همکاری می نماید تا افرادی را که واجدشرایط اسکان مجدد هستند را ارزیابی کنند. تصمیم نهایی در مورد اسکان مجدد از طرف کشورهای پناهنده پذیر گرفته می شود و نه کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل.
اگر پس از بررسی‌های اداره مهاجرت و سازمان ملل شما واجد شرایط باشید، از شما مصاحبه تعیین کشوری، توسط سازمان ملل گرفته خواهد شد و پرونده شما به کشورهای پناهجو پذیر پیشنهاد داده خواهد شد. در صورت پذیرفته شدن پرونده شما توسط کشور پناهجو پذیر با شما تماس گرفته خواهد شد و به شما اطلاع داده خواهد شد. بعد از طریق سفارت و سازمان ملل پروسه انتقال شما به یک کشور امن انجام خواهد شد. البته حتی با وجود ارسال پرونده شما به کشور سوم، هنوز تضمینی به باز اسکان شما نخواهد بود. تصمیم نهایی را کشور سوم می‌گیرد.
حقوق الزامات و مسئولیت‌ها:
به عنوان یک متقاضی حمایت بین الملل در ترکیه٬ شما از یک سری حقوق برخوردار می شوید، ولى همچنين تعهدات و الزاماتی خواهید داشت.
قوانین ترکیه در ارتباط با اتباع خارجی و حمایت بین الملل تعهداتی را برای شما، به عنوان متقاضی حمایت های بین المللی، به همراه دارد. به طور مثال از شما خواسته شود كه در شهر خود كه توسط مقامات ترکیه مشخص می شود، بمانید و بدون اجازه شهر خود را ترک نکنید. همچنین در صورت درخواست خروج از شهر، شما بايد گزارش اقامت خود را به مقامات بدهيد و نامه خروج از شهر بگیرید. اگر بدون اجازه از شهر خارج شوید، ممکن است دستگیر و پرونده پناهندگی‌تان بسته شود.
در زمان ثبت نام نزد مقامات، به شما اطلاعات لازم درباره ی روند كارها و تعهداتي كه ملزم به انجام آنها هستيد داده خواهد شد. در هر کدام از حالات زير پرونده ی شما براى حمايت بین الملل (پناهندگی) ملغی در نظر گرفته مي شود:
- شما سه بار پياپى و بدون توضيح قابل قبول، برای مصاحبه حضور پيدا نكنيد،
- از وظیفه امضای خود سه بار پياپى و بدون هیچ توجیهی سرپيچى كنيد،
- به شهرى كه به آن ارجاع داده شده ايد نرويد،
- شهری که به آن ارجاع داده شده اید را بدون اجازه از مقامات، ترک كنيد،
- از دادن اطلاعات شخصی به مقامات، سر باز بزنيد،
- به تعهدات خود در مرحله ى ثبت نام و مصاحبه عمل نکنید.
طبق قوانین ترکیه در ارتباط با اتباع خارجی و حمایت بین الملل، در صورت عمل نکردن به تعهدات خود ممکن است حقوق شما در ترکیه محدود و یا تقاضای شما برای دریافت حمایت بین الملل از طرف اداره کل مهاجرت رد شود.
چطور در ترکیه درخواست کمک کنیم؟
مرحله اول: شناسایی نوع کمک:
اگر شما پناهنده یا پناهجو در کشور ترکیه می‌باشید و نیاز به خدمات زیر دارید:
کمک و مشاوره حقوقی،
کمک و مشاوره روانشناسی و روانپزشکی،
کمک و مشاوره روانشاسی-اجتماعی،
مشاوره در زمینه دسترسی به حقوق و خدمات برای افراد با نیازهای خاص
مطلع باشید که کمیساریای عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگان و شرکای سازمانی آن، این خدمات را به شما ارائه می‌کنند. بعلاوه، پس از بررسی درخواست شما ، ممکن است خدمات زیر را نیز ارائه داده شود:
خدمات مترجم برای روند درمانی و حقوقی شما
بازدید از منزل برای کمک های اجتماعی و مالی
کمک برای نوشتن دادخواست از طرف شما، شامل درخواست های شما از نهادهای دولتی مانند بنیاد همبستگی و کمک های اجتماعی، بخش مدیریت مهاجرتی استان ها، اداره کل مهاجرت، دادگاه ها و کانون های وکلا.
مرحله دوم: برای کمک با کمیساریای عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگان تماس بگیرید
به منظور دریافت پشتیبانی و کمک از کمیساریای عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگان، به صورت فردی، لطفا با خط مشاوره کمیساریای عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگان در ترکیه تماس بگیرید. مشاوران سازمان ملل برای ارائه مشاوره در زمینه روند، حقوق و تعهدات مربوط به اقامت شما در کشور ترکیه، جزئیات خدمات قابل دسترسی در منطقه شما و آگاهی و اطلاعات مرتبط با موقعیت فردی شما، آموزش دیده‌اند.
شماره تماس 4444868 خط مشاوره کمیساریای عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگان در کشور ترکیه می‌باشد. این خط، همه روزه از دوشنبه تا پنج‌شنبه از ساعت ۹:۰۰ تا ۱۷:۰۰ و در روزهای جمعه از ساعت ۹:۰۰ تا ساعت ۱۶:۰۰ پاسخگوی تماس شما می‌باشد. شما می‌توانید به زبان‌های عربی، فارسی، ترکی و انگلیسی درخواست مشاوره نمایید. همچنین، امکان درخواست برای دریافت مشاوره به زبان‌های فرانسوی، اردو، کردی، سومالیایی و پشتو فراهم می‌باشد.
شما همچنین می‌توانید به آدرس [email protected] ایمیل بفرستید.
مرحله سوم: برای کمک با شرکای سازمان ما تماس بگیرید:
بسیاری از خدمات توسط شرکای سازمانی کمیساریای عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگان ارائه می شود. لطفا برای درخواست مستقیم کمک از شرکای سازمان ملل که در منطقه شما فعالیت دارند، از اطلاعاتی که در پایین آمده است استفاده کنید.
انجمن همبستگی با مهاجران و پناهجویان (آسام)
آسام در سال ۱۹۹۵ تاسیس شده است و پروژه های مربوط به پناهجویان و پناهندگان در ترکیه را انجام می دهد. آسام در زمینه های زیر فعالیت دارد: مشاوره روانشناسی-اجتماعی، مشاوره حقوقی، مشاوره سلامت و باروری، فعالیت های تحصیلی و فعالیت های اجتماعی.
آسام دارای ۷۲ دفتر در ۴۶ استان، در سراسر ترکیه می باشد.
پست الکترونیک:
بنیاد توسعه منابع انسانی (اچ آر دی اف):
اچ آر دی اف برای ایجاد و تقویت سیستم پذیرش و حمایت حقوق پناهندگان کار می کند. مددکاران اجتماعی در هفت منطقه با مسئولان محلی و وکلا برای دسترسی پناهندگان به حقوقشان همکاری نزدیکی دارند.
آنکارا
Atatürk Bulvarı No: 219/4 Kavaklıdere Çankaya/Ankara
تلفن/فکس:
3011 428 (0312)
Eskişehir
اسکی شهیر
Hoşnudiye Mah. İsmet İnönü-1 Cad. No:45/2 Tepebaşı/Eskişehir
تلفن/فکس:
6442 234 (0222)
İstanbul
استانبول
HRDF Beyoglu
Asmalı Mescit Mah. Asmalı Mescit Cad. Nil Han No:16 Kat:1 Daire:10-11 Beyoğlu/İstanbul
تلفن:
1776 254 (0212)
فکس:
1732 254 (0212)
سازمان چتر قرمز و زندگی مثبت:
این پروژه خدمات و پشتیبانی پناهندگان در ترکیه وابسته به صندوق جمعیت سازمان ملل UNFPA) است و با همکاری سازمان pozitif yaşam (زندگی مثبت) و kırmızı şemsiye (چتر قرمز) می‌باشد. این سازمان برای دگرباشان جنسی و جنسیتی، افراد HIV+، کارگران جنسی و بازماندگان تجاوز و خشونت فعالیت می‌کند. شما می‌توانید ۲۴ ساعت شبانه روز و هفت روز در هفته با آنها تماس بگیرید و درخواست کمک کنید:
شماره تماس:
08508880539
