رنگینکمانیها قربانی خشونت جنسی در مناطق جنگی
گزارش از شایا گلدوست، کنشگر جامعه رنگینکمانی در ایرانوایر
بررسی و پرداختن به وضعیت جامعه رنگینکمانی در جوامع مختلف و شرایط خاصی که دارند، امری ضروری است. اعضای جامعه رنگینکمانی در کنار زنان و کودکان، یکی از اقشاری هستند که در موقعیتهای اضطراری مانند جنگ و نزاعهای نظامی مورد بیشترین آسیبهای روحی و جسمی و جنسی قرار میگیرند. دسترسی کمتر این قشر به امکانات امنیتی و پزشکی از یک سو و گرایش جنسی و هویت و بیان جنسیتی این افرا از سوی دیگر، آنها را در معرض خشونت مضاعف قرار میدهد. از این رو صحبت درباره این موضوع و ارائه مکانیزمهای دفاعی برای جلوگیری از این خشونتها، امری ضروری است که کمتر به آن پرداخته شده است.
«آرتمیس اکبری»، کنشگر حقوق افراد رنگینکمانی در «موسسه صلح ایالات متحده» در واشنگتندیسی درباره کاستیهای هنجارها و چارچوبهای بینالمللی، از جمله اصل مسوولیت حمایت، در پرداختن به چالشها و خطرات منحصربهفردی که افراد الجیبیتیکیوپلاس و همچنین محافظت از آنها در مناطق درگیری با آن مواجه هستند، صحبت کرده است.
اصل مسوولیت حمایت، یک پدیده نسبتا جدید است که توسط مجمع عمومی سازمان ملل متحد در اجلاس جهانی سال ۲۰۰۵ به منظور رسیدگی به چهار نگرانی اصلی آن برای جلوگیری از نسلکشی، جنایات جنگی، پاکسازی قومی و جنایت علیه بشریت تایید شده است.
«آرتمیس اکبری»، در توضیح درباره این نشست میگوید: «در این سمپوزیوم سه روزه، درباره استفاده از خشونت جنسی به عنوان ابزاری برای سرکوب غیرنظامیان و گروههای به حاشیه رانده شده در مناطق دارای درگیری نظامی صحبت شد.
زنان، کودکان و افراد الجیبیتیکیوپلاس از اصلیترین گروههایی هستند که توسط گروههای نظامی در مناطق درگیری مورد هدف قرار میگیرند. اما در تمامی گفتمانهای بینالمللی وقتی صحبت از خشونت جنسی میشود، فقط به خشونت جنسی علیه زنان و کودکان اشاره میشود.
این در حالی است که افراد الجیبیتیکیوپلاس بسیاری هدف حملات گروههای نظامی و شبهنظامی قرار میگیرند. سقوط افغانستان توسط طالبان و جنگ داعش در عراق و سوریه ثابت کرد که افراد الجیبیتیکیوپلاس از اولین گروههایی هستند که از سمت طرفهای درگیر مورد هدف و خشونت قرار میگیرند.»
وی معتقد است که در پلتفرمها و گفتوگوهای بینالمللی، وقتی صحبت از خشونت جنسی و تجاوز در مناطق جنگزده میشود، معمولا فقط به تجاوز و خشونت جنسی علیه زنان و دختران اشاره میشود و اشارهای به خشونت جنسی علیه افراد الجیبیتیکیوپلاس نمیشود و در این نشست این برای نخستین با بود که به خشونت جنسی علیه اعضای جامعه رنگینکمانی در مناطق درگیر جنگ اشاره و درباره آن صحبت شد.
بعد از دو جنگ جهانی، مکانیزمها و چهارچوبهای بینالمللی بسیاری برای ایجاد صلح و حفظ صلح، ایجاد شده است، اما به عقیده «آرتمیس اکبری» مکانیزمهای موجود فراگیر نیستند و زیست افراد رنگینکمانی را شامل نمیشود.
«من در مورد فراگیر بودن هنجارها و چارچوبهای بینالمللی تردید جدی دارم و آنها معمولا در پرداختن به هویتهای متقاطع افراد در مناطق درگیری شکست میخورند. همچنان مکانیزمهای موجود فراگیر و همه شمول برای افراد الجیبیتیکیو نیستند.»
ناکارایی و الجیبیتیکیوپلاس محور نبودن مکانیزمها، هنجارها و چارچوبهای بینالمللی اشاره باعث میشود که اعضای این جامعه در معرض آسیب و خشونت بیشتری قرار بگیرند. اینکه هنجارهای بینالمللی فعلی به چالشهای منحصر به فرد افراد الجیبیتیکیولاس با توجه به هویتهای متقاطع آنها در مناطق دارای درگیری و جنگ زده، نمیپردازد، نه تنها این افراد را با معضلات ومشکلات ناشی از جنگزدگی مواجه میکند، بلکه آنها را در موقعیت حساستری نسبت به دیگر اقشار جامعه قرار میدهد. هرچه این افراد محرومتر و دارای دسترسی کمتری به امکانات حفاظتی باشند، میزان خشونت و آسیبی که به آنها تحمیل میشود بیشتر است.
علاوه بر این «آرتمیس اکبری» درباره «بازمانده محور بودن» سیاستگذاریها، تحقیقات و ارائه خدمات به بازماندگان خشونت جنسی مرتبط با جنگ و درگیری، صحبت میکند. وی بر این موضوع تاکید میکند که بازماندگان باید در تمام تصمیمگیریهای سیاسی، اجتماعی و اقتصادی در تمامی سطوح ملی و بینالمللی که زندگی آنها را تحت تاثیر قرار میدهد، اشتراک داشته باشند و نباید با نگاه بالا به پایین برای آنها تصمیم گرفته شود، اتفاقی که متاسفانه در اکثر مواقع روی میدهد.
به نظر میرسد که اعضای جامعه رنگینکمانی که قربانی خشونتهای جنسی در درگیریهای نظامی بودهاند، کمتر در این باره صحبت میکنند. دلیل این موضوع انگانگاری و قضاوتهایی است که علیه گرایش جنسی و هویت و بیان جنسیتی این افراد صورت میگیرد. همین امر باعث میشود که در پرداختن به این موضوع این گروه از افراد جزو گروههای آسیبپذیر به حساب نیامده و راهکارهای منحصر بهفرد و منطبق با شرایط برای آنها در نظر گرفته نشود.